Koruyucu Sağlık Hizmetleri
Diabetes Mellitus
Diabetes Mellitus (DM) tanımı nedir? DM Tipleri nelerdir?
Diabetes Mellitus (DM), pankreastan insülin salınımı ve/veya insülin etkisinde bozukluk nedeniyle ortaya çıkan kan şekeri yüksekliği ile karakterize metabolik bir hastalıktır.
DM Tipleri:
- Tip 1 DM (Genellikle 30 yaş altında ortaya çıkar)
- Tip 2 DM (Genellikle 30 yaş üstünde ortaya çıkar)
- Gestasyonel DM (Gebelikte ortaya çıkar)
Diyabetin klinik belirti ve bulguları nelerdir?
Diyabetin klinik belirti ve bulguları arasında ağız kuruluğu, aşırı yemek yeme, bol su içme, sık idrar çıkma, kilo kaybı, bulanık görme, ayaklarda uyuşma, karıncalanma, yanma, idrar yolu enfeksiyonları, mantar enfeksiyonları, kaşıntı, ciltte kuruma ve yorgunluk sayılabilir.
Diabetes Mellitus risk faktörleri nelerdir?
- Beden Kütle İndeksi (BKİ) ≥ 25 kg/m2 olanlar
- Fiziksel inaktivite
- Birinci dereceden akrabalarda diyabet olması
- 4 kg üzeri bebek doğuranlar ve daha önce gestasyonel diyabet tanısı alanlar
- Hipertansiyon ( ≥140/90 mmHg )
- HDL-kolesterol <35 mg/dl ve/veya Trigliserid >250 mg/dl
- Kardiyovasküler hastalık varlığı
Diyabet tanı kriterleri nelerdir?
Aşağıdaki kriterlerden sadece biri tanı için yeterlidir.
- Açlık kan şekeri ≥ 126 mg/dl
- Diyabet semptomları olan kişilerde rastlantısal kan şekeri ≥ 200 mg/dl
- Oral Glukoz Tolerans Testi(OGTT)’nde 2. saatkan şekeri ≥ 200 mg/dl
- HbA1c≥ %6.5
Diyabet kontrol edilmezse hangi mikrovasküler problemlere yol açar?
- Retinopati (Gözlerin hasar görmesi)
- Nefropati (Böbreklerin hasar görmesi)
- Nöropati (Sinirlerin hasar görmesi)
Diyabet tedavisi hangi unsurları içerir?
Diyabet tedavisinde öncelikli hedef yüksek riskli bireylerde Tip 2 DM gelişiminin önlenmesidir. Kalori alımının azaltılması, ideal kiloya ulaşılması ve fiziksel aktivitenin artırılması gibi yaşam tarzı değişiklikleri tedavide ilk sıradadır. Yaşam tarzı değişiklikleri yalnız kan şekeri üzerine değil, tüm risk faktörleri üzerine de olumlu etki gösterir.HbA1c hedef değer, erişkin diyabetiklerde ≤ %7, yaşlı ve kardiyovasküler hastalık riski taşıyanlarda ise %7.5-8 arasında değişmektedir.Açlık kan şekerihedefi 80-130 mg/dl, tokluk kan şekeri hedefi <180 mg/dl olmalıdır. Yaşam tarzı değişikliği ile hedefe ulaşılamayan hastalarda Oral Antidiyabetik İlaçlar (OAD), insülin tedavisi veya ikisinin kombinasyonları tedavi seçenekleri arasındadır. Tüm diyabet hastaları Tıbbi Beslenme Tedavisi açısından Diyetisyen kontrolü altında olmalıdır.
Gizli Şeker (Prediyabet) Hastalığı nedir?
Prediyabet; diyabet tanısı almamış ama diyabet gelişme riski yüksek hastaları tanımlar. Prediyabet tanısı için açlık kan şekeri 100-125 mg/dl arasında olması veya OGTT’de 2. saat kan şekerinin 140-199 mg/dl arasında olması veya HbA1c değerinin % 5.7-6.4 arasında olması gereklidir. Prediyabet hastaları da Tıbbi Beslenme Tedavisi açısından Diyetisyen kontrolü altında olmalıdır.
Dahiliye (İç Hastalıkları) Uzmanı
Uzm.Dr. Levent Ayman
